Θυρεοειδής αδένας: Παθήσεις και αντιμετώπιση

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα είναι πολύ συχνές στη χώρα μας και ειδικά σε περιοχές της Πελοποννήσου όπως η Λακωνία. Υπάρχουν παθήσεις του θυρεοειδούς που αντιμετωπίζονται με φαρμακευτική αγωγή και παρακολούθηση ενώ σε άλλες περιπτώσεις το χειρουργείο είναι απαραίτητο. Με το παρόν κείμενο ο βουλευτής Λακωνίας κ.Νεοκλής Κρητικός, ως χειρουργός και ειδικός στον θυρεοειδή αδένα, συνοψίζει τις πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζει ο ασθενής σχετικά με τη σύγχρονη χειρουργική.

Τί είναι ο θυρεοειδής;

Ο θυρεοειδής είναι ένας αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται μπροστά στο λαιμό και πιο κάτω από τον λάρυγγα. Ο ρόλος του θυρεοειδούς είναι η παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών οι οποίες ρυθμίζουν τον ανθρώπινο μεταβολισμό και την ανάπτυξη των διαφόρων ιστών. Οι ορμόνες αυτές είναι σημαντικές για την λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων, των πνευμόνων, και του εντέρου.

Πότε ένας ασθενής χρειάζεται χειρουργείο θυρεοειδούς;

Ένας ασθενής χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς στην περίπτωση που έχει διαγνωσθεί καρκίνος του αδένα. Η διάγνωση καρκίνου πραγματοποιείται με υπερηχογράφημα και με λήψη δείγματος ιστού με τη χρήση απλής βελόνας.
Επίσης, είναι αναγκαία η αφαίρεση του αδένα όταν στον θυρεοειδή υπάρχει ένας όζος (σαν γρομπαλάκι) που προξενεί συμπτώματα ή που δεν μπορεί να αποκλειστεί με βεβαιότητα η πιθανότητα να περιέχει αυτός καρκίνο. Τα συμπτώματα που δημιουργεί ένας μεγάλος όζος του θυρεοειδούς ή πολλαπλοί όζοι στον αδένα είναι η δυσκολία στην κατάποση ή στην αναπνοή, και το αίσθημα βάρους στον λαιμό.
Τέλος, χειρουργείο χρειάζεται όταν διαπιστώνεται ότι ένας όζος παράγει θυρεοειδικές ορμόνες σε υψηλά επίπεδα.

Τί είναι ο όζος του θυρεοειδούς και χρειάζεται πάντα χειρουργική αφαίρεση;

Ο όζος του θυρεοειδούς είναι ένας μικρός όγκος σε κάποιο τυχαίο σημείο του αδένα. Η ύπαρξη όζου ή πολλών όζων στον θυρεοειδή είναι συχνή αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλοήθεις και ακίνδυνοι οπότε δεν χρειάζονται αφαίρεση.
Ο όζος πρέπει να παρακολουθείται με τη χρήση υπερηχογραφήματος θυρεοειδούς. Αν στον υπέρηχο παρατηρηθούν ευρήματα που να προξενούν την υποψία για καρκίνο, τότε εκτιμάται η ανάγκη για χειρουργείο στο θυρεοειδή. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα για λήψη δείγματος από τον όζο με τη χρήση λεπτής βελόνης ώστε να πραγματοποιηθεί κυτταρολογικός έλεγχος. Η κυτταρολογική εξέταση γίνεται στο μικροσκόπιο και δίνει χρήσιμες πληροφορίες για να υπολογιστεί το πόσο πιθανό είναι να περικλείει ο όζος κάποιον καρκίνο.
Γενικά ασθενείς με όζο ή όζους στο θυρεοειδή χρειάζονται χειρουργείο όταν έχουν συμπτώματα λόγω του μεγέθους τους, ή στην περίπτωση που ο ιατρός δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα καρκίνου στο υπερηχογράφημα ή στην κυτταρολογική εξέταση.

Χρειάζεται να αφαιρείται πάντα όλος ο θυρεοειδής;

Στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται αφαίρεση όλου του θυρεοειδούς αδένα, αλλά αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο. Υπάρχουν ασθενείς στους οποίους αρκεί η αφαίρεση του μισού αδένα. Αυτό μπορεί να συμβεί για παράδειγμα όταν ο όζος ή οι όζοι βρίσκονται αποκλειστικά στο μισό τμήμα του θυρεοειδούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για την αφαίρεση όλου του αδένα είναι η ύπαρξη μεγάλων και διάσπαρτων όζων σε όλο το παρέγχυμά του.
Γενικά η απόφαση για πλήρη αφαίρεση του θυρεοειδούς ή για την διατήρηση του μισού μπορεί να είναι πολύπλοκη. Στη σύγχρονη αντίληψη της ιατρικής επιστήμης, η απόφαση για ένα χειρουργείο στο θυρεοειδή πρέπει να λαμβάνεται κατόπιν επικοινωνίας μεταξύ του ενδοκρινολόγου, του χειρουργού θυρεοειδούς, αλλά και του ακτινολόγου που πραγματοποίησε τον υπέρηχο.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι ενός χειρουργείου στον θυρεοειδή;

Η χειρουργική του θυρεοειδούς είναι γενικά ασφαλής με την προϋπόθεση ότι πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό. Σε έμπειρα χέρια η πιθανότητα επιπλοκών μετά από αφαίρεση του αδένα είναι πολύ χαμηλή. Οι επιπλοκές του χειρουργείου περιλαμβάνουν κάκωση δομών που βρίσκονται σε επαφή με τον θυρεοειδή, όπως τα λαρυγγικά νεύρα και οι παραθυρεοειδείς αδένες. Για αποφυγή επιπλοκών είναι σημαντικό η επέμβαση να πραγματοποιείται από χειρουργό ο οποίος έχει υπερειδίκευση στο θυρεοειδή αδένα και να είναι άριστος γνώστης της ανατομίας.
Στη μοντέρνα χειρουργική θυρεοειδούς πρέπει να χρησιμοποιούνται προηγμένα μηχανήματα για την επίτευξη άρτιου αποτελέσματος. Για παράδειγμα η χρήση χειρουργικού ψαλιδιού υπερήχων προσδίδει ακρίβεια στη διατομή των ιστών, ενώ ο νευροδιεγέρτης είναι μια σύγχρονη μέθοδος ανεύρεσης του λαρυγγικού νεύρου.

Υπάρχουν πλεονεκτήματα στη διατήρηση του ενός λοβού του θυρεοειδούς έναντι της πλήρους αφαίρεσης του αδένα;

Όπως σημειώθηκε παραπάνω η χειρουργική αφαίρεση του μισού θυρεοειδούς έχει συγκεκριμένες ενδείξεις. Σε πολλούς ασθενείς είναι ούτως ή άλλως αναγκαία η πλήρης αφαίρεση του αδένα, οπότε για όλη τους τη ζωή θα πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά ορμόνες του θυρεοειδούς σε μορφή χαπιού.
Οι ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργείο αφαίρεσης του μισού θυρεοειδούς διατρέχουν ακόμα μικρότερο κίνδυνο επιπλοκών σε σχέση με την ολική αφαίρεση. Επίσης, οι περισσότεροι δεν θα χρειαστεί να λαμβάνουν θεραπεία με θυρεοειδικές ορμόνες λόγω της διατήρησης του μισού θυρεοειδούς. Από την άλλη, μειονέκτημα της διατήρησης του μισού θυρεοειδούς είναι η αδυναμία θεραπείας με ραδιενεργό ιώδιο στην περίπτωση που η τελική ιστολογική εξέταση αναδείξει καρκίνο του θυρεοειδούς.

Ποιο είναι το αισθητικό αποτέλεσμα μετά από χειρουργείο θυρεοειδεκτομής;

Η αφαίρεση του θυρεοειδούς πραγματοποιείται με μία μικρή τομή του δέρματος χαμηλά στον λαιμό. Η τομή συρράπτεται με πλαστική ενδοδερμική ραφή ώστε να μην είναι ορατό το ράμμα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μία πολύ λεπτή, και άρα δυσδιάκριτη, γραμμοειδής ουλή.

Συνοπτικό συμπέρασμα:

Η ύπαρξη όζων στον θυρεοειδή αδένα είναι συχνή, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται χειρουργείο. Η χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς σε περίπτωση όζου ή όζων έχει ένδειξη εφόσον υπάρχουν συμπτώματα ή υποψία καρκίνου. Η χειρουργική θυρεοειδούς είναι ασφαλής με πολύ χαμηλό ποσοστό επιπλοκών όταν πραγματοποιείται από εξειδικευμένο χειρουργό. Στη σύγχρονη χειρουργική θυρεοειδούς πρέπει να χρησιμοποιούνται προηγμένες τεχνολογίες όπως το χειρουργικό ψαλίδι υπερήχων και ο νευροδιεγέρτης.