Η Σπάρτη εκτός εκπαιδευτικών εξελίξεων;

Αγαπητέ/τή Διευθυντή/τρια

Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις αλλαγές που συντελούνται στην εκπαιδευτική πολιτική και προβληματίζομαι από την απουσία ενός συντεταγμένου εκπαιδευτικού σχεδιασμού που να ταιριάζει στις τοπικές ανάγκες και τις προκλήσεις του μέλλοντος.

Τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης ως γνωστό είχαν σαν κύριο χαρακτηριστικό την μείωση των μισθών, την αύξηση της ανεργίας και την πτώση του βιοτικού επιπέδου. Ταυτόχρονα το φαινόμενο της μετανάστευσης της ηλικιακής ομάδας 25-44 ετών (Brain Drain) εντάθηκε το 2012 και μονιμοποιήθηκε τα επόμενα έτη αφού οι νέοι αισθανόμενοι την αβεβαιότητα για την επαγγελματική τους αποκατάσταση οδηγήθηκαν στην φυγή στο εξωτερικό. (467.000 άτομα και πλέον να είναι σήμερα εκτός χώρας).

Σήμερα η πανδημική κρίση όχι μόνο έρχεται να πλήξει για άλλη μια φορά την ίδια ηλικιακή και κοινωνική ομάδα (νέοι των παραγωγικών ηλικιών και της μεσαίας τάξης) που ήδη έχει πληρώσει βαρύ τίμημα αλλά γεννά ανάγκες που αφορούν στην εργασία, την τεχνολογία και κυρίως στην εκπαίδευση. Αυτές οι ανάγκες συνοπτικά είναι:

1. Η Απομακρυσμένη μέσω διαδικτύου εκπαίδευση ειδικά για τα θεωρητικά μαθήματα.

2. Ο επαναπροσδιορισμός του γνωστικού αντικείμενου των σπουδών προκειμένου να καταστεί πιο ανταγωνιστικό και σύγχρονο στην αγορά εργασίας.

3. Η άρση των ανισοτήτων ως προς την πρόσβαση στην εκπαίδευση ενηλίκων και την παροχή της ώστε μέσα από Προγράμματα Επαγγελματικής Επανατοποθέτησης να δοθεί η δυνατότητα οι εργαζόμενοι να εισέλθουν εκ νέου ή να παραμείνουν στην αγορά εργασίας.

4. Ανάγκη για παροχή ψηφιακών ικανοτήτων σε όλα τα είδη και επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα υποστηρίζονται από αντίστοιχες υποδομές, εξοπλισμό και τεχνολογία.

5. Ανάγκη για επενδύσεις στην ψηφιακή εκπαίδευση αξιοποιώντας τις δυνατότητες του νέου Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

6. Προώθηση ίσων ευκαιριών για τη συμμετοχή και την πρόσβαση στη διά βίου μάθηση για όλους, ανεξαρτήτως υποβάθρου και ηλικίας και ομαλή μετάβαση μεταξύ επιπέδων και μορφών εκπαίδευσης και κατάρτισης.

7. Υποστήριξη της συνεχούς διαδικασίας διά βίου μάθησης από την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και ως την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων.

8. Ενθάρρυνση της ουσιαστικής προόδου της διά βίου μάθησης, διερευνώντας καλύτερες ευκαιρίες για συνεργασία μεταξύ των επιπέδων και των τομέων εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους, την κοινωνία των πολιτών, τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και άλλους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.

Αυτούς τους σκοπούς υπηρετούν αυτή τη στιγμή πολλές και διαφορετικές κρατικές και ευρωπαϊκές δράσεις που πολύ φοβάμαι ότι περνούν απαρατήρητες από όσους σχεδιάζουν ή ενδιαφέρονται να σχεδιάσουν στρατηγικά τη εκπαιδευτική πολιτική για τον τόπο μας.

-Ήδη με το νέο νομοσχέδιο για την εκπαίδευση οι υποψήφιοι των πανελλαδικών θα υποβάλλουν ένα παράλληλο μηχανογραφικό δελτίο για τη φοίτηση τους σε δημόσια ΙΕΚ. Ταυτόχρονα πραγματοποιείται μετά από 20 χρόνια η σύνδεση των αποφοίτων ΙΕΚ με τα Ανώτατα Ιδρύματα μέσω του δικαιώματος συμμετοχής τους σε κατατακτήριες εξετάσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα Πανεπιστήμια θα μπορούν να απορροφούν φοιτητές της «εσωτερικής αγοράς» που η ανάγκη τους για σπουδές προκύπτει είτε από κίνητρα επαγγελματικής ανέλιξης, είτε από την ελαχιστοποίηση των παράπλευρων δαπανών φοίτησης που μειώνονται εάν έχουν κοντινή πρόσβαση σε ένα εκπαιδευτικό Ίδρυμα, είτε στα γενικότερα πλαίσια μιας δεύτερης εκπαιδευτικής ευκαιρίας. (συναφές με τις 6,7 παραπάνω ανάγκες)

-Ήδη έχει προκηρυχτεί πρόγραμμα ΕΣΠΑ για δράσεις διεθνοποίησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης που χρηματοδοτεί τους ειδικούς λογαριασμούς των Πανεπιστημίων ώστε να ιδρύσουν νέα ξενόγλωσσα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα. Με αφορμή αυτό όχι μόνο μπορούμε να σχεδιάσουμε την διεύρυνση του αντικειμένου του ΤΟΔΑ αλλά και να αναγνώσουμε τις προθέσεις και τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που έχουν οι αρμόδιοι πανεπιστημιακοί για το πώς φαντάζονται το μέλλον του ΤΟΔΑ και πως θα επιτύχουν την σύνδεση με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας μας. (συναφές με τις 2,6,7,8 παραπάνω ανάγκες)

-Ήδη έχει προκηρυχτεί πρόγραμμα ΕΣΠΑ για δράσεις λειτουργίας Δημοσίων Πειραματικών ΙΕΚ στα οποία θα εφαρμοστούν ειδικοί κανονισμοί λειτουργίας και οδηγοί κατάρτισης σε στοχευμένες ειδικότητες, οι οποίες θα προκύψουν μέσα από τη συνεργασία των ΙΕΚ με τους κοινωνικούς εταίρους και το Συμβούλιο Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας της περιφερειακής ενότητας. Η δράση θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με εκείνη που θα υλοποιηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μέσω της οποίας θα χρηματοδοτηθούν υποδομές, εξοπλισμοί κλπ για τα Θεματικά και Πειραματικά ΙΕΚ. (συναφές με τις 2,4,5,6,7,8 παραπάνω ανάγκες)

-Ήδη λειτουργούν ανά τη χώρα ΙΕΚ του Υπουργείου Τουρισμού, ΕΠΑΣ του ΕΛΓΟ Δήμητρα μέσω του οποίου η Περιφέρεια σχεδιάζει τη λειτουργία Γεωργικών Σχολών στην Καλαμάτα και τα Φιλιατρά ενώ και ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης ανακοίνωσε την πρόθεση δημιουργίας αγροτικών ΙΕΚ αλλά και ίδρυση Ψηφιακής Ακαδημίας Αγροτικής Ανάπτυξης. Πολλά από αυτά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν και στο Νομό μας (συναφές με τις 1,2,3,6,8 παραπάνω ανάγκες)

-Ήδη το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ επικαιροποιεί και δημιουργεί νέα επαγγελματικά περιγράμματα και πλαίσια εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη της Διά Βίου Μάθησης, της Πιστοποίησης και του ανθρώπινου δυναμικού.

Μέσα σε αυτές τις πολυδιάστατες δομικές αλλαγές που συντελούνται είναι ανησυχητική η απουσία ενός σταθερού και λειτουργικού συστήματος διάγνωσης εκπαιδευτικών αναγκών σε τοπικό και τομεακό επίπεδο με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων και ευκαιριών αλλά και ατελούς στόχευσης των ενεργειών κατάρτισης αφού σχεδιάζονται και

υλοποιούνται χωρίς ταυτοποίηση των πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών του τόπου μας αλλά και χωρίς την συμμετοχή μας.

Ήδη η απουσία εκπροσώπου των εργοδοτικών φορέων ή των εργαζομένων ή των στελεχών ΙΕΚ από τον Νομό μας (με εξαίρεση το αναπληρωματικό μέλος από το 1ο ΕΠΑ.Λ. Σπάρτης) στο προαναφερθέν Συμβούλιο Σύνδεσης με την Παραγωγή και την Αγορά Εργασίας περιφέρειας Πελοποννήσου είναι αξιοπερίεργη. Ένα συμβούλιο που έχει ως αποστολή την υποβολή εισηγήσεων – γνωμοδοτήσεων προς το Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης για αντίστοιχα θέματα ιδίως για τους τομείς και ειδικότητες που πρέπει να λειτουργήσουν στα Δημόσια Ι.Ε.Κ., ΕΠΑ.Σ. Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ. κ.α εφόσον τεκμηριωμένα αποσκοπούν στην ενίσχυση του αναπτυξιακού χαρακτήρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε τομείς όπως τον Αγροδιατροφικό Τομέα, τον Τουρισμό και Πολιτισμό, την Μεταποίηση και τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Το Πανεπιστήμιο μας ενώ θα μπορούσε με ένα προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό να συνδέσει την Διοίκηση (ΤΟΔΑ) με την τεχνολογία (πρώην ΤΕΙ), κρατά το έργο του χαμηλά ώστε στην πρώτη ευκαιρία να έχει ανοικτό δρόμο φυγής. Δεν θέλουν να αναλάβουν τον σύγχρονο ρόλο τους που θέλει τις Σχολές κάθε πόλης και νομού να μετατρέπονται σε οικοσυστήματα νέων ιδεών και φιλόδοξων στόχων ώστε να ανταπεξέλθουν αυτά και οι φοιτητές τους σε έναν κόσμο που εξελίσσεται ταχύτατα αλλά και να γίνουν φορείς ευημερίας και κοινωνικής ανέλιξης ώστε να βοηθήσουν μετά από μια δεκαετή κρίση την τοπική κοινωνία που επιθυμεί να επανακτήσει το βηματισμό της.

Δεν νοείται συνεχιζόμενη και δια βίου μάθηση χωρίς Ιδρύματα όλων των εκπαιδευτικών επιπέδων κοντά στις τοπικές κοινωνίες. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι το αντίθετο από την πολιτική της συρρίκνωσης και της μείωσης της διασποράς των Πανεπιστημίων και των Τμημάτων τους. Πρέπει κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης που επιθυμεί την διαρκή εκπαίδευσή του να έχει δίπλα του την απαραίτητη δομή ώστε να μην χρειάζεται η υπερβολική μετακίνηση, η μετεγκατάστασή του, η απουσία από την εργασία και τις οικογενειακές υποχρεώσεις, για να συνεχίζει να εξελίσσεται.

Μήπως πρέπει να σταματήσουμε να παρατηρούμε άπραγοι τις εξελίξεις και να κρύβουμε την άγνοιά μας σε δήθεν κεντρικές επιλογές. Όσοι καλόπιστα θέλουν να προσφέρουν πρέπει άμεσα να διεκδικήσουν συντεταγμένα μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους και φορείς του Νομού με σταθερότητα απόψεων, προτάσεων και με σκοπό την παγιοποίηση των αιτημάτων.

Τριτάκης Παναγιώτης

Πηγές:

(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020XG1201(02)&from=EN )

(https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52019XG1118(01)&from=EN )

https://www.inegsee.gr/epaggelmatika-perigrammata/